Przedsiębiorcy borykający się z problemami finansowymi muszą pamiętać, że ich kontrahenci, którzy nie spłacają swoich wszystkich zobowiązań, mogą za niezgodne z prawem działania ponieść surowe kary. W niniejszym artykule zajmiemy się jednym nich, a mianowicie działaniem polegającym na faworyzowaniu wierzycieli.
Definicja „korupcji” czy „łapówki” powiązana jest zazwyczaj ze sferą publiczną, gdzie osobą przyjmującą pewną korzyść jest osobą pełniącą funkcję publiczną, (przykładowo: urzędnik, członek zarządu spółki z udziałem Skarbu Państwa). Odpowiedzialność karna za korumpowanie wierzycieli stypizowana została w art. 302 § 2 i 3 k.k. Zgodnie bowiem z art. 302 § 2 k.k. kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Tym samym uregulowana jest tutaj odpowiedzialność karna za przekupstwo wierzyciela, stanowiącego czynną postać korupcji.
Wskazać jednak należy, że w przypadku korupcji wierzycieli łapówką będzie tylko korzyść majątkowa, ewentualnie obietnica takiej korzyści. Spod zakresu kryminalizacji art. 302 § 2 k.k. wyłączone zostały przypadki udzielania korzyści osobistej. Korzyścią majątkową może być każde przysporzenie majątkowe, które polega na zwiększeniu aktywów lub zmniejszeniu pasywów.
Zasadniczą okolicznością, która przesądza o karalnym charakterze działań wierzyciela, jest związek z postępowaniem upadłościowym lub innym postępowaniem zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości. Chodzić tutaj będzie o postępowania restrukturyzacyjne. Nie oznacza to, że postępowanie to musi już być już w biegu, jego wszczęcie ma być jednak co najmniej prawdopodobne, biorąc pod uwagę indywidualne okoliczności faktyczne sprawy, np. głosowanie przeciwko układowi, który obiektywnie jest korzystny dla wszystkich wierzycieli. Odpowiedzialność karna grozi w tym przypadku za samo wręczenie korzyści majątkowej wierzycielowi. Łapówka musi być co prawda wręczana bądź obiecywana w zamian za działanie na szkodę innych wierzycieli, niemniej odpowiedzialność karna nie jest uzależniona od rzeczywistego podjęcia się takiego działania, gdyż przestępstwo z art. 302 § 2 k.k. ma charakter formalny. W każdym przypadku sprawca musi działać z zamiarem bezpośrednim, którego treścią jest skłonienie wierzyciela do działania na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości.
Na koniec warto zaznaczyć, że nie w każdym przypadku korupcja podlegać będzie pod przepis Kodeksu karnego. Zakres kryminalizacji został ograniczony wyłącznie do działań podejmowanych w związku z postępowaniem upadłościowym czy restrukturyzacyjnym, jak również wyłącznie do zachowania ukierunkowanego na wyrządzenie szkody pozostałym wierzycielom.