Czy pracownik ma prawo odmówić wyjazdu w delegację ze względu na zagrożenie zarażeniem chorobą zakaźną COVID-19, wywoływaną przez koronawirusa SARS-CoV-2?

Coraz częściej wątpliwości wzbudzają decyzje pracodawców o wysyłaniu pracowników w podróże służbowe do państw, w których występuje znaczny odsetek ludzi zarażonych koronawirusem SARS-CoV-2. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) celem zminimalizowania ryzyka zarażenia, zaleca nie planowanie podróży do krajów, w których panuje koronawirus. Jak w obliczu tych zaleceń powinien zachować się pracodawca, który ze względów biznesowych, regularnie wysyła swoich pracowników w podróże służbowe? Czy z obawy przed zarażeniem, pracownik ma prawo odmówić takiego wyjazdu?

Oczywiście dla każdego pracodawcy zalecenia WHO i komunikaty właściwych organów państwowych, w szczególności Państwowej Inspekcji Sanitarnej, czy Ministerstwa Spraw Zagranicznych,  są wiążące. Pracodawca każdorazowo musi odpowiednio ocenić ryzyko związane z takim wyjazdem i przede wszystkim zapewnić pracownikowi odpowiednie środki zabezpieczające, które będą go chronić przed istniejącym zagrożeniem związanym z epidemią COVID-19. Pracodawca zawsze musi mieć na względzie dobro i bezpieczeństwo swojego pracownika. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu pracy, w razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego. Biorąc pod uwagę powyższe, pracownik z uwagi na zagrożenie swojego życia lub zdrowia ma prawo odmówić pracodawcy wykonania takiego polecenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie swojego przełożonego. Pracodawca musi mieć na uwadze, że  pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia. Pracownik w tym czasie zatrzymuje prawo do pełnego wynagrodzenia. Oczywiście ww. prawa nie posiadają pracownicy, do których obowiązków należy ratowanie ludzkiego życia lub mienia tj. m.in. strażacy zakładowych straży pożarnych, lekarze, pracownicy ochrony. Świadczą oni pracę, narażając swoje życie, jednakże ryzyko to nie może przekraczać zwykłej miary.

Jeżeli, mimo istniejącego zagrożenia pracownik zdecyduje się wykonać polecenie pracodawcy i wyruszyć w podróż służbową, musi mieć na względzie wszystkie powszechnie funkcjonujące zasady kontroli bezpieczeństwa. W szczególności jeżeli przewiduje konieczność przemieszczania się samolotem, gdyż na lotniskach wprowadzane są szczególne zasady bezpieczeństwa, których należy przestrzegać.