Co się dzieje z majątkiem wspólnym małżeńskim dłużnika, wobec którego ogłaszana jest upadłość? A co z samą wspólnością majątkową małżeńską? Czy upadłość wpływa na stosunki majątkowe małżeńskie?
Odpowiedź daje nam w dużej mierze art. 124 ustawy prawo upadłościowe i nie jest ona dobra dla małżonka upadłego. Otóż z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art.53 par.1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682, z 2018 r. poz. 950 oraz z 2019 r. poz. 303). Jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny.
Małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność sędziemu-komisarzowi. Domniemywa się, że majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa. Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską, z wyjątkiem przedmiotów majątkowych nabytych do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
A co w przypadku upadłości konsumenckiej? Tutaj przez pewien czas były wątpliwości. Zostały one jednak rozwiane uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2019 r., sygn. akt: III CZP 7/19. Sąd Najwyższy zajął wtedy stanowisko korzystne dla wierzycieli upadłego zrównując sytuację prawną w przypadku dłużnika będącego przedsiębiorcą z dłużnikiem, wobec którego ogłoszono upadłość w reżimie tzw. upadłości konsumenckiej. W obydwu przypadkach majątek wspólny małżonków co do zasady wchodzi do masy upadłości.