Sąd Najwyższy – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 21 października 2020 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I UK 83/19, w sprawie odwołania przedsiębiorcy budowlanego przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, o podleganie ubezpieczeniom społecznym, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej odwołującego, oddalił skargę kasacyjną.

Przedsiębiorca budowlany zawarł z wykonawcą dwie umowy o dzieło dotyczące wykonania stabilizacji pod kostkę brukową. Wynagrodzenie wynosiło po 2.000,00 zł za każdą pracę, umowy zawierały termin i kary umowne za jego przekroczenie. ZUS stwierdził, że były to umowy starannego działania, czyli umowy zlecenia, które podlegają ubezpieczeniu społecznemu. Odwołujący nie zgadzając się z taką oceną, wystąpił o uchylenie decyzji o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu.

Sąd I instancji stwierdził, że ZUS ma rację, a płatnik powinien zapłacić składkę za wykonawcę, gdyż było to świadczenie usługi. Następnie Sąd II instancji oddalił apelację przedsiębiorcy wskazując, że dwie prace o powierzchni ok. 3.000 m2 i 1500 m2, wymagają kilku tygodni, a zatem doszło do obejścia prawa według art. 58 k.c. Z tym orzeczeniem nie zgodził się powód i wniósł skargę kasacyjną. Głównym argumentem było twierdzenie, że najważniejszy w umowach był rezultat pracy, a nie staranne działanie.

Sąd Najwyższy orzekł, że: „Proste prace fizyczne na budowie nie mogą być ujmowane jako przedmiot świadczenia umowy o dzieło w rozumieniu art. 627 KC, gdyż sprzeciwia się temu rozłożenie ryzyka właściwe dla tej umowy. Umowa o dzieło jest korzystna dla zamawiającego, bo ryzyko wykonania dzieła leży po stronie wykonawcy. Umowa starannego działania chroni interes świadczącego pracę. Zatrudniony, którego wynagrodzenie zależy od ilości wykonanej pracy (takie samej czy powtarzalnej), nie powinien utracić wynagrodzenia za wykonaną starannie pracę tylko dlatego, że nie wykonałby jej w całości w zastrzeżonym terminie. Systemowo nie powinno być więc tak, że pracownik zatrudniony do prostej pracy fizycznej będzie obciążony ryzykiem odpowiedzialności przewidzianym dla wykonawcy w umowie o dzieło. Dla świadczącego pracę fizyczną przewidziane jest zatrudnienie oparte na starannym wykonywaniu pracy”.