W wyroku z dnia 14 lipca 2020 roku, Trybunał Konstytucyjny orzekł, że zaskarżona przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw jest w całości niezgodna z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
Na wczorajszej rozprawie Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie orzekł, że nowelizacja kodeksu karnego z 2019 roku jest niezgodna z art. 7 w związku z art. 112 oraz z art. 119 ust. 1 Konstytucji. Zdanie odrębne zgłosił wiceprezes Trybunału, Marcin Muszyński.
Tryb postępowania nad ustawą od początku budził zastrzeżenia środowisk prawniczych co do dochowania konstytucyjnych standardów procesu legislacyjnego. Sejm uchwalił nowelizację w ciągu dwóch dni. Jej pierwsze czytanie odbyło się 15 maja 2019 roku, zaś drugie czytanie i uchwalenie nowelizacji nastąpiło już dzień później. Szybkie tempo prac nad nowelą umożliwiła decyzja marszałka Sejmu o procedowaniu nowelizacji Kodeksu karnego w trybie niekodeksowym.
TK uznał nowelizację za niezgodną z Konstytucją z uwagi na naruszenie procedury legislacyjnej. W uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że nowelizacje kodeksów powinny być podejmowane szczególnie rozważnie i wymogi dla tempa prac przy takich nowelizacjach są zdecydowanie bardziej istotne, niż w przypadku innych ustaw. Decyzje marszałka Sejmu nie mogą nadto mieć charakteru dowolnego i podlegają ocenie.
Co ważne, Trybunał oceniał wyłącznie sposób uchwalenia ustawy przez Sejm, nie zaś treść nowelizacji Kodeksu karnego, a przypomnijmy, że forsowana ustawa zaostrzała sankcje za wiele przestępstw (w tym pedofilskich) i wprowadzała karę dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości wcześniejszego warunkowego zwolnienia. Pomimo, że drastyczne zmiany przepisów budziły sprzeciw i krytykę wielu wybitnych specjalistów i naukowców, część forsowanych w nowelizacji przepisów przemycono niedawno w treści tzw. Tarczy Antykryzysowej 4.0, która po podpisie Prezydenta już weszła w życie. Warto podkreślić, że także i w tym przypadku pojawiają się liczne wątpliwości co do zgodności z Konstytucją zarówno samej procedury ich uchwalenia jak i ich treści.